Нейкае дзівацтва: беларускія квір-падкасты

Квір (англ. Queer) – гэта парасоністы тэрмін для ўсіх негетэрасэксуальных і нецысгендарных (то-бок не тых, чый гендар супадае з тым полам, які быў пазначаны пры нараджэнні) людзей. Напрыканцы 19 стагоддзя слова queer («дзіўны», «дзівацкі») у англамоўным асяроддзі выкарыстоўвалася як абраза для тых, чые стасункі і сексуальныя жаданні не адпавядаюць «традыцыйным стандартам». У васьмідзясятыя гады 20 стагоддзя квір-актывісты самі пачалі называць сябе гэтым словам, якое раней лічылася абразлівым. Негатыўная канатацыя сышла, і назва замацавалася за супольнасцю.

Паколькі квір-персоны – гэта асобная сацыяльная група са сваімі спецыфічнымі праблемамі, то цалкам лагічна, калі кантэнт, які яны робяць будзе пра іх асобны досвед. Можа падацца, што галоўная аўдыторыя падкастаў пра квір-супольнасць – гэта квір-людзі. Аднак, гэта падманлівае адчуванне. Квір-рух – гэта частка беларускай гісторыі і культуры, якая замоўчваецца, і таму існуе прабел у агульным культурным наратыве. Да таго ж, калі слухаць такія падкасты, пытанні кшталту «хто ім забараняе кахаць адно аднаго?», «навошта вам прайды, гетэрасексуалы ж не крычаць пра сваю арыентацыю?» і «чаму вы хочаце ўступаць у шлюбы, чаго вам без іх бракуе?» адпадаюць самі сабой.

Падкаст «Квір-курылка» створаны вядоўцамі Андрэем Завалеем і Тоні Лашдэн – вядомымі квір-актывіст_камі. За кадрам застаецца квір-актывіст_ка Яніс Саар, як_ая выконвае прадзюсарскія функцыі. Назва «Квір-курылка» нарадзілася ад імкнення Андрэя Завалея «ад часу да часу выйсці пакурыць з квірамі і квірухамі».

Падкаст з’явіўся як рэакцыя на падзеі 2020 года і квір-кантэкста ў гэтых падзеях. Як кажуць у першым выпуску Андрэй Завалей і Тоні Лашдэн, калі да супраціву таталітарызму нашае грамадства дайшло, то да прыняцця базавых правоў чалавека як агульнай каштоўнасці – яшчэ не. Усё яшчэ праблемы квір-людзей не падаюцца вартымі ўвагі.

Калі вам цікава паслухаць, што здарылася з рознымі прадстаўні_цамі беларускай квір-супольнасці пасля пратэстаў, чым квір-мастацтва адрозніваецца ад усяго астатняга мастацтва і як жывуць квір-людзі з Беларусі пасля пратэстаў і разгрому грамадскай супольнасці, рэкамендуем гэты падкаст.

Падкаст выходзіў у 2021 годзе, а ў кастрычніку 2022 года Тоні і Андрэй сустрэліся яшчэ раз, каб прааналізаваць, як змянілася супольнасць за паўтары гады. Што змянілася дакладна – падкаст больш нельга слухаць на «Яндэкс-музыцы», але на ўсіх астатніх платформах падкаст усё яшчэ дасяжны.

Падкаст ад Gay.Press, як і медыя Gay.Press у прынцыпе, распавядае пра розныя аспекты жыцця мужчын-геяў.

Адзін з выпускаў прысвечаны гісторыям беларускіх геяў: з якімі праблемамі яны сутыкаюцца, якая небяспека пагражае ім у іхняй штодзённасці і як яны камунікуюць з гамафобным беларускім грамадствам.

Яшчэ адзін выпуск прысвечаны разбурэнню міфаў пра Біблію і геяў. У падкасце можна даведацца пра розныя варыянты трактоўкі гісторый пра гарады Садом і Гамора, магчымыя інтэрпрэтацыі запавету «не кладзіся з мужчынам, як з жанчынаю» і тое, як Новы Запавет «абнуліў» тыя пункты Старога, што тычыліся аднаполых стасункаў.

Падкаст дасяжны толькі на Soundcloud.

Яшчэ адзін падкаст, які запуска_ла калісьці Яніс Саар. «ДК Борщевика» – гэта падкаст, які робяць удзельні_цы квір-арт згуртавання з іранічнай назвай «Красный Борщевик».

Першапачаткова гэта падкаст пра квір-мастацтва. У першым сезоне ўдзельні_цы «Красного Борщевика» размаўлялі з квір-людзьмі і іх палечні_цамі, каб запоўніць культурныя прабелы і надаць бачнасць гэтай частцы беларускай культуры. 

Нядаўна выйшаў новы сезон, прысвечаны квір-гісторыі Беларусі. Праз яго можна даведацца пра тыя фестывалі, прайды, медыя, фільмы і даследаванні пра беларускую квір-супольнасць, якія існавалі на працягу сучаснай гісторыі краіны. Магчыма вы здзівіцеся, але іх было вельмі шмат. Хаця росквіт большасці праектаў ужо ў мінулым, атрымліваць асалоду ад плёну іх працы мы можам дагэтуль.

Падкаст культурнай менеджаркі Вікі Біран і дызайнеркі Дашы Рамановіч пра жыццё лесбіянак і бісексуалак у Беларусі.

Фішка падкаста ў тым, што ўсе падзеі адбываюцца вакол... ложка ў пакоі Вікі Біран, дзе запісваюцца ўсе выпускі. Яшчэ адна адметнасць – вясёлыя перабіўкі з гукамі хаджэння па балоце і фразамі кшталту «зараз засмокча», «я бачу клюкву, глядзі, якая развесістая» і «глядзі, дзве кікімары цалуюцца».

Акрамя дзвюх галасоў Вікі і Дашы ў падкасце яшчэ гучаць галасы іхных каляжанак, якія распавядаюць пра досвед мацярынства, бісексуальных стасункаў, расставанняў і жыцця ў маленькім горадзе, калі ты жанчына і знаходзішся ў стасунках з жанчынай.

Шчырыя размовы пра сіндром самазванкі ў квір-супольнасці, ціск збоку патрыярхальнага грамадства, квір-актывізм і фемінізм складаюць 12 выпускаў. Паслухаць можна на ўсіх платформах.

Нашая сталая рубрыка «Не падкасты, але можна слухаць як падкасты».

Makeout – гэта беларускі антыдыскрымінацыйны праект пра фемінізм, гендар і сексуальнасць. У межах праектах адбывалася шмат чаго: выходзіў часопіс з артыкуламі на адмысловыя тэмы, адбываліся адкрытыя лекцыі і нават ладзіўся ютуб-канал.

На ютуб-канале Makeout можна знайсці лекцыі і воркшопы, прысвечаныя тэмам псіхалогіі, квір-супольнасці і гендарнай ідэнтычнасці. Серыя лекцый адрасавана псіхатэрапеўт_кам, якія працуюць з квір-людзьмі і мусяць падтрымліваць іх у складаныя перыяды: пры сутыкненнях з дыскрымінацыяй, падчас камінг-аўту перад бацькамі і асэнсавання ўласнай ідэнтычнасці. Хаця лекцыі накіраваныя ў першую чаргу на псіхатэрпеўта_к, паслухаць будзе варта ўсім зацікаўленым у псіхалогіі і псіхалагічным кансультаванні.

«Дотык» – гэта фестываль квір-культуры, які мае за мэты аб’яднаць і зрабіць бачным квір- і ЛГБТК+ супольнасць у Беларусі з дапамогай культуры і мастацтва.  «Дотык» на працягу ўсяго існавання ладзіў рознага кшталту адукацыйныя анлайн і афлайн-праекты. Адзін з іх – шэраг лекцый пра фемінізм, які можна паслухаць на ютуб-канале Dotyk.fest. Серыя лекцый называецца Women in action (Жанчына ў дзеянні»). Калі вам цікава, як змянялася роля жанчын у мастацтве, гісторыі і камерцыі і прычым тут патрыярхат – раім паслухаць гэтыя лекцыі.