Грамадства

Лайфстайл

Урбаністыка

Інтэрв’ю
Утульны горад
Аўтарка падкаста Дар'я Гардзейчык разбірае урбаністычныя пытанні, каб на прыкладзе Гродна высветліць, як зрабіць беларускія гарады ўтульнымі.
Эпізоды
52
Сартыроўка:
15.02.2024
00:36:50
(Бяз)выбары: як беларускія гарады змяняюцца праз электаральныя кампаніі
Перад чарговай электаральнай кампаніяй, якія беларускія ўлады называюць выбарамі, гарады моцна змяняюцца. Па ўсім горадзе мы бачым плакаты і банэры, дзе на фоне чырвона-зялёнага сцяга вялізнымі лічбамі напісана дата бліжэйшых «выбараў». Кіраўніцтва дзяржаўных устаноў збірае супрацоўнікаў і супрацоўніц, каб нагадаць, як важна аддаць свой «грамадзянскі доўг» і прагаласаваць на выбарах. Пажадана – датэрмінова. Школы, каледжы, цэнтры культуры і некаторыя іншыя ўстановы ператвараюцца ў выбарчыя ўчасткі, а іх супрацоўнікі і супрацоўніцы – у сябраў выбарчай камісіі. Пра тое, што цікавае адбываецца ў беларускіх гарадах з нагоды бліжэйшага электаральнага мерапрыемства, пагаварылі з дзейнай дэпутаткай Мінгарсавета Вольгай Цесаковай.

  • Як змяняюцца беларускія гарады перад чарговай электаральнай кампаніяй?
  • Якая карысць можа быць ад людзей, якія стаяць на вуліцах з пікетамі?
  • Чаму варта галасаваць на выбараз мясцовых Саветаў, калі не верыць у іх шчырасць?
  • Ці магчыма гарадскім актывістам і актывісткам стаць дэпутатамі і дэпутаткамі?
  • Што добрага для горада могуць зрабіць дэпутаты і дэпутаткі, калі ў іх вельмі сціплыя паўнамоцтвы?


11.02.2024
00:36:23
Чацвёртая ўлада: як лакальныя медыі ўплываюць на гарадское жыццё
Можа падавацца, што незалежных СМІ ў Беларусі амаль не засталося. Гэта не зусім так. Шэраг недзяржаўных выданняў усё яшчэ працуе ў краіне, а тыя рэдакцыі, што былі вымушаныя з’ехаць, прыкладаюць усе магчымыя намаганні, каб заставацца ў кантакце са сваёй аўдыторыяй і актуальнай павесткай. Як бы гэта самая аўдыторыя не была стомленая ад навінаў, людзей усё адно цікавіць, што адбываецца ў месцы, дзе яны жывуць. Прынамсі, у іх уласным горадзе. Таму рэгіянальныя медыі застаюцца моцным фактарам, які ўплывае на гарадское жыццё. Пра тое, як менавіта працуе ўплыў медыя на горад і гараджан з гараджанкамі, пагаварылі з галоўным рэдактарам Hrodna.life Аляксеем Шотам.

  • Як узнікалі рэгіянальныя медыі?
  • Ці можа артыкул нешта змяніць у горадзе?
  • Што не так з “Гродзенскай праўдай”?
  • Наколькі бяспечна выкрываць людзей, якія жывуць зусім побач?
  • Як працуюць рэгіянальныя медыі ў выгнанні?
  • Ці магчыма падтрымліваць сувязь з аўдыторыяй на адлегласці?
  • Чаму вялікім выданням так важны рэгіянальныя?


04.02.2024
00:36:43
Археалагічныя раскопкі: навошта капаць у цэнтры сучаснага горада і як гэта трэба рабіць?
Перыядычна ў Гродне ўспыхваюць «археалагічныя скандалы». Грамадскасць і частка спецыялістаў і спецыялістак па гісторыі абураюцца тым, як іншыя спецыялісты і спецыялісткі праводзяць (або не) раскопкі ў пэўных месцах. Апошні гучны скандал адбыўся ў 2022 годзе пры будаўніцтве гандлёвага цэнтра на плошчы Савецкай. Але навошта ўвогуле праводзіць у горадзе нейкія раскопкі, перш чым нешта пабудаваць? Разбіраемся са спецыялісткай па археалогіі і суаўтаркай праекта «Крывіцкі край» Вікторыяй Тарасевіч.

  • Чаму ў Гродне ўвесь час адбываюцца нейкія «археалагічныя скандалы»?
  • Навошта ўвогуле «капаць» гарады?
  • Што такога шкоднага робяць «чорныя капальнікі»?
  • Чым адрозніваюцца раскопкі ад археалагічнага нагляду?
  • Дзе абавязкова праводзіць раскопкі, а дзе – не?
  • Як зрабіць так, каб праклён скарбу не спрацаваў?
  • Чаму ў Беларусі амаль не праводзяць раскопкі месцаў масавага пахавання часоў Другой сусветнай вайны?

Больш пра археалагічны скандал 2022 года ў Гродне: https://hrodna.life/articles/siamashka-budoulia-2/

Як можна вырашыць праблему з раскопкамі ў цэнтры Гродна: https://hrodna.life/articles/ne-doraga-ale-velmi-prestyizhna-chamu-grodna-patrebna-ulasnaya-arhealagichnaya-ekspedyitsyiya/

Археалагічны праект «Крывіцкі край»: https://www.instagram.com/kryvicki.kraj

Археалагічны падкаст «Байкі ля вогнішча»:

https://kryvickikraj.mave.digital/


28.01.2024
00:29:12
“Снег напаў, пастух прапаў”. Як гарады адаптуюцца да змены пор года?
Апошнія гады зіма ў нашых гарадах больш нагадвае познюю восень ці раннюю вясну: тэмпература каля нуля, снег выпадае і тае ў тую ж ноч, слізкія сцежкі і шэрае неба. Праз глабальныя змены клімату тэмпература расце і ападкаў становіцца ўсё больш. Пры гэтым гарады, якія будаваліся пад іншыя ўмовы надвор’я, часта не даюць рады падладзіцца пад новыя патрэбы гараджан і гараджанак. Ці можна з дапамогай асаблівага праектавання зрабіць так, каб у гарадах усё ж было камфортна нават з улікам кліматычных зменаў? Разбіраемся разам з прадстаўніцай Менскай Урбаністычнай Платформы Ілонай Эльяшэвіч.

  • Як гарады (не) змяняюцца ў розныя поры года?
  • Дзе хавацца ад моцнага ветру?
  • Чаму шырокія палі пасярэдзіне горада – дрэнная ідэя?
  • У чым карысць фантанаў улетку?
  • Што дапамагае не паслізнуцца ўзімку?
  • Якім чынам архітэктура ратуе ад сезоннай хандры?


21.01.2024
00:49:09
«Скажы наркотыкам «Не!»»: як кантраляваныя рэчывы ўплываюць на беларускія гарады?
Затрыманні маладых людзей - закладчыкаў забароненых рэчываў, рэйды сілавікоў на падпольныя лабараторыі, выказванні службоўцаў з Міністэрства ўнутраных спраў, якія выступаюць за ўсё большыя тэрміны па «наркатычных» артыкулах - такія інфармацыі з’яўляюцца ў медыях рэгулярна. Значыць, псіхаактыўныя рэчывы нейкім чынам існуюць і распаўсюджваюцца ў нашых гарадах. Як гэта адбываецца, чаму ў нас так шмат ілжывых стэрэатыпаў пра псіхаактыўныя рэчывы і як выглядаюць гарады з больш ліберальнай наркапалітыкай, чым у Беларусі, пагаварылі з наркаактывістам Міхасём.

  • Чаму “псіхаактыўныя рэчывы”, а не наркотыкі?
  • Як гэтыя рэчывы трапляюць у беларускія гарады?
  • Хто распаўсюджвае “закладкі”?
  • Чаму каменні ў парку могуць быць не такімі простымі, як падаецца?
  • Ці праўда, што людзі, якія спажываюць псіхаактыўныя рэчывы, уяўляюць небяспеку для гараджан і гараджанак?
  • Дзе хаваюцца знакамітыя прытоны?

07.01.2024
00:38:45
Дамы без ліфтаў, дзіцячыя пляцоўкі і час пасля школы: як дзеці і падлеткі ўзаемадзейнічаюць з горадам?
Адна з сацыяльных груп, якой цяжка знайсці сабе месца ў сучасным гарадскім асяроддзі, гэта дзеці і падлеткі. Праз аб’ектыўныя фізічныя абмежаванні і тыя ўзроставыя абмежаванні, якія накладае на іх грамадства, яны заўсёды залежаць ад рашэнняў дарослых. Таму і ва ўзаемадзеянні з горадам яны вельмі абмежаваныя. Менавіта таму на дарослых ляжыць адказнасць, каб гэта ўзаемадзеянне было для дзяцей бяспечным, цікавым і карысным. Разбіраемся разам са спадарыняй Лізаветай з Менскай Урбаністычнай Платформы.

  • Чаму бацькам з вазочкамі бывае складана?
  • Як дзецям шкодзяць дамы без ліфтаў?
  • Чаго бракуе дзіцячым пляцоўкам?
  • Чаму бацькі баяцца пакінуць дзяцей адных у двары?
  • Што не так з тыповымі школьнымі будынкамі?
  • Дзе падлеткі бавяць час пасля школы, і да чаго тут архітэктары?

29.12.2023
00:28:48
"Шкада ялінку мне малую": як экалагічна ўпрыгожыць горад да Новага году

Беларускія гарады перад зімовымі святамі ўпрыгожваюць з неверагодным для гарадоў суседніх краін размахам. Хаця традыцыя ставіць ялінку на цэнтральнай плошчы (https://hrodna.life/2023/12/18/best-christmas-tree/), аздабляць дрэвы ў парках ліхтарыкамі і ўсталёўваць светавыя кампазіцыі з каляднымі персанажамі існуе і ў Беларусі, і ў суседзяў, менавіта беларускія гарады могуць пахваліцца найбольшай колькасцю разнастайных упрыгожанняў. У гэтым годзе па ўсім Гродне ўсталявалі 10 вялікіх ялінак, а святочная ілюмінацыя асвятляе ўвесь цэнтр і нават некаторыя мікрараёны. У чым праблема ўсёй гэтай прыгажосці? І чаму экаактывісты і экаактывісткі раяць быць больш сціплымі? Разбіраемся разам з прадстаўніцай арганізацыі “Зялёны тэлефон” Палінай Бурко.

  • Чаму кіламетры ліхтарыкаў – гэта занадта шмат?
  • Колькі ялінак мусіць быць у горадзе?
  • Чаму птушкі і эколагі не любяць салюты?
  • Адкуль раніцай 1 студзеня на плошчах брудныя пластыкавыя кубачкі?
  • Што не так з ялінкамі ад прадпрыемстваў у парку Жылібера? (вось яны: https://t.me/urbanhrodna/1557)

Зялёны тэлефон: https://greenphone.help/bel/


23.12.2023
00:32:44
Горад з псіхічнымі захворваннямі: «гарадскія вар’яты», стыгматызацыя і сацыяльная рэклама
Сёння нашмат больш ахвотна і адкрыта чым раней вядуцца размовы пра псіхічныя захворванні. Шмат хто з вядомых людзей не саромеецца падзяліцца сваёй гісторыяй змагання з ментальнымі разладамі ў сацыяльных сетках, а рэгулярныя наведванні псіхатэрапеўтаў і псіхатэрапеўтак становяцца нормай для ўсё больш шырокіх колаў. Хаця ў сучасных беларускіх гарадах шмат людзей з псіхіятрычнымі дыягназамі, не менш і тых, хто называе спецыялізаваныя клінікі «дуркамі» ці «псіхушкамі», жартуе з людзей, якія жывуць на вуліцы Шчорса (у Гродне на гэтай вуліцы знаходзіцца псіхіятрычна-наркалагічны шпіталь), і з пагардай глядзіць на так званых «гарадскіх вар’ятаў». Так ці інакш, людзей, якія маюць псіхічныя захворванні, уплываюць на гарады, а гарады ўплываюць на іх. Як адбываецца гэты ўзаемны ўплыў, пагаварылі з беларускай псіхіаактывісткай, якая вядомая пад псеўданімам Пані Мыш.

  • На што хварэюць “гарадскія вар’яты”?
  • Чаму пра псіхіятрычныя клінікі заўсёды шмат гарадскіх легенд?
  • Як дапамагчы чалавеку, які праяўляе прыкметы псіхічнага нездароўя?
  • Дзе шукаць дапамогу ў сучасных беларускіх гарадах?
  • Колькі ў Беларусі засталося псіхіактывістаў і псіхаактывістак?
  • Чаму не варта называць цэнтры псіхіятрыі “псіхушкамі”?

Беларуская псіхаасветніцкая платформа “Галасы”: https://t.me/galasy_bel

Навукова-папулярнае медыя пра ментальнае здароўе “Крыша”: https://taplink.cc/krysha.media

Канал з водгукамі на псіхіятраў і псіхатэрапеўтаў: https://t.me/psyby


10.12.2023
00:32:44
Культуру ў масы: як культурніцкія прасторы ўплываюць на гарады
Сучасны горад – гэта не толькі будынкі, дарогі і людзі паміж імі. Горад – гэта вялізная пляцоўка для культурнай разнастайнасці і творчых эксперыментаў. Праявы гэтых эксперыментаў мы бачым, напрыклад, у песнях вулічных музыкаў на Савецкай вуліцы і ў графіці на старых забудовах па вуліцы Лізы Чайкінай. Аднак ёсць у гарадах месцы, дзе можна эксперыментаваць у інстытуцыялізаванай форме - культурніцкія прасторы. Як такія прасторы функцыянуюць, чым яны адрозніваюцца ад класічных устаноў культуры і чаму важна, каб яны былі ў нашых гарадах, паразмаўлялі з менеджаркай Лізаветай Шалай.

  • Ці можна лічыць ДК культурніцкімі прасторамі?
  • Чым адрозніваюцца культурніцкія прасторы і ўстановы культуры?
  • Навошта ў 21 стагоддзі бібліятэкі?
  • Чым адрозніваецца музей ад галерэі?
  • Навошта ў СССР стваралі ўстановы культуры?
  • Чаму вакол бараў і галерэй узнікаюць супольнасці?
  • Як культурніцкія прасторы змяняюць гарады?

Чытайце таксама:

Мастакам у Гродне няма дзе паказваць працы — замест галерэй яны выстаўляюцца ў барах і кафэ: https://hrodna.life/articles/iskusstvo-2023/

Канцэрты ў Гродне сыходзяць у падполле, на выступах — табу на «палітыку». Што будзе з культурай далей: https://hrodna.life/articles/koncerty-2023/

02.12.2023
00:43:04
А грошы дзе?! Як фармуецца бюджэт горада
Насамрэч, варта казаць не «бюджэт горада», а «мясцовы бюджэт» - па аналогіі з «дэпутатамі мясцовых саветаў». Бо, прынцып працы з бюджэтам у Беларусі аднолькавы і для гарадоў, і для раёнаў. Стварэнне бюджэту – працэс складаны, бо трэба ўлічыць прыбыткі і расходы насельніцтва, ацаніць, на што трэба выдаткаваць грошы проста зараз, а што яшчэ можа пачакаць, ды не забыцца пра непрадбачаныя траты. Як мясцовы бюджэт фармуецца ў Беларусі, пагаварылі з Вольгай Цесаковай з ініцыятывы «Это наш город».

  • З чаго складаецца гарадскі бюджэт?
  • Як звязаныя супрацоўнікі ДАІ і рэспубліканскі бюджэт?
  • Якая частка грошай ідзе ў рэспубліканскі бюджэт, а якая – у мясцовы?
  • Хто тыя людзі, якія займаюцца размяркоўваннем сродкаў?
  • Што такое легендарны «распіл»?
  • Чаму для фармавання мясцовых бюджэтаў карысна хадзіць на выбары?

Ініцыятыва «Гэта наш горад»: https://etonashgorod.org/

Бот зваротнай сувязі ініцыятывы «Гэта наш горад»: https://t.me/BelarusChangeBot

Інструкцыя, як напісаць зварот да дэпутата: https://etonashgorod.org/kak-napisat-obrashenie

Вебінар "Мясцовыя фінансы 2023: бюджэты для грамадзян ці чыноўнікаў?": https://www.youtube.com/watch?v=tOP5-aEJUIM

Вебінар з Вольгай Цесаковай. Як у бягучых умовах вырашаць гарадскія праблемы?: https://www.youtube.com/watch?v=VaPnpTvX7L8


26.11.2023
00:32:07
Харасмент у грамадскім транспарце: чаму так часта здараецца і што з гэтым можна зрабіць
Харасмент – гэта абразлівыя паводзіны сэксуальнага характару, якія парушаюць асабістыя межы асобы. Калі хтосьці кранае іншага чалавека або пачынае весці размовы на тэмы датычныя сэксуальнага жыцця без дазволу - гэта харасмент. Некаторыя з нас сутыкаліся з тым, што, напрыклад, у аўтобусе хтосьці кранае нас за інтымныя часткі цела, ці на прыпынку грамадскага транспарту нейкі нецвярозы чалавек раптам кажа, што мы выглядаем сэксуальна. Такі нежаданы інтымны кантакт з незнаёмым чалавек парушае асабістыя межы. Часцей за ўсё з такім парушэннем межаў сутыкаюцца жанчыны.

25 лістапада пачалася штогадовая міжнародная кампанія «16 дзён супраць гендарнага гвалту». У гэтыя 16 дзён актывісткі па ўсім свеце ладзяць фестывалі, вулічныя акцыі, асветніцкія семінары і дабрачынныя зборы. 26 лістапада ў Вільні адбыўся фестываль «Невінаватая» (https://instagram.com/nevinavataya.vilnius) – акцыя ў падтрымку людзей, якія перажылі хатні гвалт. Пагаварылі з арганізатаркай фестывалю Алінай пра тое, чаму з гвалтам можа сустрэцца і дома, і ў грамадскіх прасторах, і чаму часцей за ўсё гэты гвалт накіраваны ў бок жанчын.

Старонка акцыі “Невінаватая”: https://instagram.com/nevinavataya.vilnius

Старонка ініцыятывы “Новыя рэгіёны”: https://instagram.com/newregionsmog

18.11.2023
00:36:58
У суседзяў ціха, а ў нас – ліха: як і навошта падтрымліваць стасункі з суседзямі і суседкамі
Незалежна ад нашага семейнага статусу, побач з намі заўсёды ёсць людзі, якія нявольна дзеляць з намі частку праблем. Гэтыя людзі – нашы суседзі. Усе мы церпім ад праблем з ацяпленнем, газам і электрычнасцю, ад нашэсця пацукоў і прусакоў, ад капітальна рамонту і яго адсутнасці. Пра тое, як і навошта камунікаваць людзям, у якіх часта няма нічога агульнага акрамя бытавых праблем, пагаварылі з эксперткай па супольнасцях Наталляй.

  • Чаму хтосьці ведае сваіх суседзяў і суседак, а хтосьці – не?
  • Навошта пячы пірог, калі пераязджаеш?
  • У якія моманты суседзі і суседкі аб'ядноўваюцца?
  • Як мадэраваць бурлівыя дыскусіі ў двары?
  • Ці варта ісці знаёміцца, калі людзей палохае грукат у дзверы?

Падкаст пра супольнасці «PRO.Сообщества»: https://www.youtube.com/@pro.4175/videos


11.11.2023
00:33:34
“Праз 100 метраў павярніце направа”: гарадская навігацыя і яе элементы
Часта навігацыяй памылкова называюць указальнікі і шыльды з інфармацыяй аб тым, куды гараджане і гараджанкі мусяць кіравацца. Аднак такія знакі больш карэктна называць «элементамі навігацыі». Бо навігацыя – гэта ўся сукупнасць транспартных сістэм, якая адказвае на пытанне: «Якім чынам можна патрапіць у пэўнае месца?»

  • Як распрацаваць зручную сістэму навігацыі?
  • Чаму некаторыя ўказальнікі - зразумелыя, а некаторыя – не?
  • Дзе шукаць білеты на грамадскі транспарт у незнаёмым горадзе?
  • Колькі моў мусіць быць на ўказальніках?
  • Якія правілы распрацоўкі навігацыі існуюць у Беларусі?
  • Ці проста ў Гродне знайсці патрэбны прыпынак, а ў Мінску – выхад з метро?

Калі вы не слухалі папярэдні выпуск пра бясшвоўнасць перасоўвання і тое, як зрабіць вандроўкі па горадзе зручнымі, то абавязкова праслухайце яго таксама: https://cozycity.mave.digital/ep-39


04.11.2023
00:35:52
Бясшвоўнасць перасоўвання: як зрабіць вандроўкі па горадзе зручнымі?
У вялікіх гарадах, каб патрапіць з аднаго пункта ў іншы, даводзіцца карыстацца грамадскім транспартам. Часта мы нават не можам абысціся адным сродкам транспарту: даводзіцца, напрыклад, перасаджвацца з аўтобуса на тралейбус. Невялікія адлегласці мы можам прайсці пешшу або арандаваць ровар ці самакат. Калі мы гладка і без асаблівых намаганняў трапляем у патрэбнае месца праз розныя сродкі транспарту, то можна казаць пра бясшвоўнасць перасоўвання.

Пра тое, якой мусіць быць гарадская мабільнасць, пагаварылі з Ілонай Эльяшэвіч з Менскай урбаністычнай платформы.

  • Што такое бясшвоўнасць перасоўвання?
  • Дзе нас напаткаюць тыя самыя “швы”?
  • Чаму чакаць перасадкі паўгадзіны – гэта не ок?
  • Колькі часу мусіць займаць вандроўка па горадзе?
  • Як мусяць выглядаць білеты на грамадскі транспарт?
  • Чаму блуканні турыстаў і турыстак – праблемы для ўсяго горада?

Сайт Менскай Урбаністычная Платформы: https://www.mienskurban.space/


28.10.2023
00:35:03
Устойлівы горад: ААН, бяспека, інклюзія і карысць падкастаў
17 мэт устойлівага развіцця – канцэпцыя, якую распрацавала ААН у 2015 годзе. Згодна з мэтамі ўстойлівага развіцця, ліквідацыя беднасці, напрыклад, павінна ісці рука аб руку са стратэгіямі, якія паляпшаюць здароўе і адукацыю, памяншаюць няроўнасць і стымулююць эканамічны рост – і ўсё гэта адначасова змагаецца са змяненнем клімату і працуе над захаваннем акіянаў і лясоў. Адна з 17 мэт – устойлівасць гарадоў. Што ААН разумее пад устойлівасцю гарадоў? Пагаварылі пра гэта з прадстаўніком арганізацыі «Інтэракцыя» Іванам Шчадранком.

  • Што такое ўстойлівы горад?
  • Па якіх крытэрах можна памераць устойлівасць?
  • Як даведацца, ці дастаткова горад бяспечны і інклюзіўны?
  • Чаму Гродна звычайна – на першых месцах рэйтынгаў беларускіх гарадоў?
  • Пра што кажа факт існавання падкаста «Утульны горад» у кантэксце ўстойлівасці?

21.10.2023
00:50:52
Бяздомнасць у гарадах: адкуль паходзіць гэтая з’ява і што з ёй робяць у розных краінах?
Бяздомнасць – гэта складаная праблема, якая паўстае праз разнастайныя сацыяльныя, эканамічныя і псіхалагічныя прычыны. Большасць з нас гэта праблема не датычыць, пакуль мы не спаткаем апранутых не па сезоне людзей, ад якіх непрыемны пахне. У такія моманты нас ахапляе ўласнае пачуццё агіды, і мы нават не задумваемся, што людзі, якіх мы раптам спаткалі, – гэта, у першую чаргу, людзі, якія трапілі ў вельмі непрыемную жыццёвую сітуацыю.

Пра тое, чаму некаторыя людзі ў гарадах не маюць сталага жытла, і як ім спрабуюць дапамагчы ў розных краінах свету, пагаварылі з эксперткамі Марыяй і Валерыяй з Менскай урбаністычнай платформай.

  • Якія словы выкарыстоўваць, каб казаць пра людзей з досведам бяздомнасці?
  • Ці ўсе людзі, якія жывуць на вуліцы, маюць алкагольную залежнасць?
  • Чаму на вуліцах гарадоў Заходняй Еўропы і ЗША больш людзей з досведам бяздомнасці, чым у Беларусі?
  • Што не так з ідэяй перасяліць усіх, хто не мае дому, у закінутыя хаты ў вёсках?
  • Як агароды і пчолы дапамагаюць рэсацыялізацыі?

Пост Менскай урбаністычнай платформы пра бяздомнасць: https://t.me/minskurban/1042

Сайт Менскай урбаністычнай платформы: https://www.mienskurban.space/

07.10.2023
00:40:22
Падземны Гродна і тэатральны прывід: адкуль бяруцца гарадскія легенды
Гарадскія легенды – тыя гісторыі, якія расказваюць краязнаўцы падчас экскурсій і якія вусна перадаюцца сярод гараджан і гараджанак.

Пры тым пэўныя матывы паўтараюцца ў самых розных гарадах Еўропы. Напрыклад, гісторыі пра падземныя лабірынты, жабракоў, якія насамрэч прыхоўваюць незлічонае багацце, ды актора мясцовага тэатра, які скончыў жыццё самагубствам на сцэне праз неўзаемнае каханне.

Гродна не выключэнне: у мясцовым фальклоры мы знойдзем і гісторыі пра падземны горад, і пра жабрака Люціка, і пра прывіда з тэатра лялек. Пра гродзенскія легенды ў падкасце “Утульны горад” пагаварылі з Яўгенам Аснарэўскім – таямнічым краязнаўцам і гісторыкам.

Дарэчы, Аснарэўскі і сам з'яўляецца вядучым падкаста пра літаратуру "Гаворыць Гродна"! Паслухаць яго разам з сувядучай Ірынай Новік можна тут: https://govorit-grodno.mave.digital

Яўген Аснарэўскі ў Instagram: https://instagram.com/asnareuski
Яўген Аснарэўскі ў Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100010783908995

30.09.2023
00:32:39
Пальмы з бутэлек і банеры з каровай: кіч і ЖЭК-арт у гарадской прасторы

Візуальныя рашэнні на вуліцах беларускіх гарадоў часта моцна адрозніваюцца ад таго, што мы бачым у Заходняй Еўропе. Скульптуры і помнікі, якія стварылі ўжо ў час незалежнасці, а таксама афіцыйныя банеры, плакаты і графіці на сценах чамусьці шмат у каго выклікаюць пачуццё сораму і не падаюцца эстэтычнымі. У дварах жа можна знайсці ўсякія спрэчныя кампазіцыі: жабкі, намаляваныя на камянях, лебедзяў з аўтамабільных шын, азёры са старой цыраты... Такія ўпрыгожанні часта становяцца аб’ектамі для жартаў у сацыяльных сетках.

Дык што не так з выяўленчым мастацтвам у беларускіх гарадах? Сабралі для вас меркаванні дызайнер_ак і мастацтвазнаўцаў.

23.09.2023
00:36:41
Самі з вусамі: як працуе мясцовае самакіраванне
Ва Усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека пазначана, што кожны чалавек мае права прымаць удзел у кіраванні сваёй краінай непасрэдна або праз свабодна абраных прадстаўнікоў. Адпаведна, кожны чалавек мае права прымаць удзел у кіраванні сваім горадам. Аднак у сучаснай Беларусі грамадзяне і грамадзянкі амаль не маюць такой магчымасці. Гэта пры тым, што гістарычна на беларускіх землях усё з самакіраваннем было вельмі добра. Чаму адбыліся такія змены? Што не так з мясцовым самакіраваннем у Беларусі? Навошта гэтае самакіраванне патрэбна ўвогуле? Пагаварылі з паліталагіняй Алінай Харысавай.

  • Што такое мясцовае самакіраванне?
  • Чаму ў ВКЛ з ім усё было класна, а ў сучаснай Беларусі – не вельмі?
  • Як звязаны сумленныя выбары і ўзровень жыцця ў горадзе?
  • Чаму лепей, калі кіраўнік ці кіраўніца мясцовай выканаўчай улады – выбарная пасада?
  • Чаму нізавыя ініцыятывы – гэта не органы самакіравання, але шмат робяць для паляпшэння жыцця ў горадзе?

Instagram палітылагіні Аліны Харысавай: https://instagram.com/alinaharisov

Ініцыятыва Аліны «Яна/Ёй»: https://instagram.com/yana.joj

Дадатковае чытво:

  • 5 фактаў пра самакіраванне ў Гродне часоў ВКЛ - https://hrodna.life/articles/garadzienskaja-azbuka-magistrat/
  • 10 крокаў да дэмакратыі. Як развіваць рэгіёны ў Беларусі - https://hrodna.life/articles/10-krokau-da-demakratyii-ales-belyi-ab-tyim-yak-razvivats-regiyonyi-u-belarusi/

16.09.2023
00:50:16
Дзелавы горад: як малы і буйны бізнес уплывае на нашу штодзённасць
Малы бізнес – панятак, які мы апошнія гадоў 20 рэгулярна чулі з радыё і тэлевізара. Чыноўнікі сцвярджалі, што робяць усё для падтрымкі малога бізнесу, а банкі прапанавалі бізнесоўцам ільготныя крэдыты. Звычайна малым бізнесам лічыцца небагатая кампанія на некалькі чалавек у супрацьвагу буйным карпарацыям, якія маюць мільёны на рахунках і тысячы супрацоўнікаў. Пра тое, якім чынам і сціплыя кампаніі, і буйныя карпарацыі ці вытворчасці ўплываюць на гарадскую штодзённасць, паразмаўлялі з архітэктаркай Лізаветай з Менскай урбаністычнай платформы.


  • Як узніклі першыя гарады і да чаго тут малы бізнес?
  • Навошта ўладам падтрымліваць дробных бізнесоўцаў?
  • Што змяняюць бары і кавярні ў нашых гарадах?
  • Чаму бар у маленькім горадзе аб’ядноўвае розныя сацыяльныя групы?
  • Калі ў спальных раёнах з’явяцца кавярні?
  • Буйныя прадпрыемствы і гарадское асяроддзе: хто каго?
  • На якія сферы гарадскога жыцця незаўважна ўплываюць гродзенскія заводы?
  • Калі давядзецца ліквідаваць некаторыя прадпрыемствы, што будзе на іх месцы?

03.06.2023
00:28:28
Мой родны кут: краязнаўства і яго роля ў горадзе
Краязнаўства ў Гродне мае спецыфічную афарбоўку. У гэтым горадзе краязнаўства – гэта не толькі збор гістарычных цікавостак, але і грамадзянскі актывізм. Менавіта краязнаўцы ў Гродне выхадзілі з пікетамі, рабілі апытанні грамадскага меркавання і вялі перамовы з уладамі. Звычайна гэтая актыўнасць была звязаная з захаваннем ці разбурэннем гісторыка-культурнай спадчыны. Чаму гродзенскія краязнаўцы ператвараюцца ў актывістаў? Якая іхная звычайная роля ў гарадах? Пагаварылі з адным з найбольш вядомых гродзенскіх краязнаўцаў Мечыславам Супронам.

  • Хто займаецца краязнаўствам?
  • Калі краязнаўцы пераўтвараюцца ў палітычных актывістаў?
  • Чаму гродзенскія краязнаўцы падобныя да рок-зорак?
  • Навошта чыноўнікам пытацца парады краязнаўцаў?
  • Хто нясе адказнасць за гісторыка-культурную спадчыну ў горадзе?
  • Ці можна займацца вывучэннем горада, калі не жывеш у гэтым горадзе?

Паслухайце таксама выпуск падкаста “Говорит Гродно” з “віртуальным краязнаўцам” Яўгенам Аснарэўскім: https://hrodna.life/podcast/ або https://govorit-grodno.mave.digital/ep-7 

27.05.2023
00:47:06
Рынак вырашае: парадоксы рынку нерухомасці ў Беларусі
Нерухомасць – недасяжная мара, выгаднае ўкладанне ці прыбытковы бізнес? Для розных людзей – па-рознаму. Для эканамістаў нерухомасць можа быць увогуле аб’ектам даследаванняў, бо па гэтым рынку звычайна бачна, што адбываецца ў грамадстве. Але беларускі рынак жытла мае свае парадоксы. Напрыклад, ёсць попыт на кватэры і катэджы, якія каштуюць сотні тысяч долараў, пры сярэднім заробку крыху больш за $500. Або пасля 2020 і 2022 гадоў беларусы ўсё яшчэ купляюць кватэры ў Беларусі, а не прыглядаюцца да нерухомасці ў бліжэйшым замежжы. Пра гэтыя і не толькі парадоксы пагаварылі з Лізаветай з Менскай урбаністычнай платформы.

  • Што такое рынак нерухомасці?
  • Колькі каштуюць кватэры ў беларускіх гарадах?
  • Як мяняюцца цэны на жытло ў Беларусі?
  • Чаму кватэра на ўскрайку Мінска даражэй за кватэру ў цэнтры Гродна?
  • Дзе шукаць кватэру ў арэнду?
  • Чаму ў беларускіх кватэрах такія дзіўныя рамонты?
  • Якія кватэры лепшыя: беларускія ці замежныя?
  • Адкуль у беларусаў сотні тысяч доляраў на катэджы?

Сайт Менскай Урбаністычнай платфомы: https://www.mienskurban.space/

Telegram-канал Менскай Урбаністычнай платфомы: https://t.me/minskurban

Instagram Менскай Урбаністычнай платфомы: http://instagram.com/miensk_urban_platform


20.05.2023
00:45:16
Ці ёсць месца беларускай мове ў беларускіх гарадах?
Час ад часу даводзіцца чуць ад беларусак і беларусаў, што беларуская мова – мёртвая. У сучаснага гараджаніна можа скласціся такое ўражанне: вакол гучыць толькі расійская мова, шыльды і ўказальнікі напісаны толькі па-расійску, супрацоўнікі дзяржаўных устаноў разам з бізнесоўцам размаўляюць толькі па-расійску. Ці не толькі? Пра тое, якія беларускамоўныя лакуны можна знайсці нават зараз у беларускіх гарадах і як увогуле суіснуюць розныя мовы ў гарадской прасторы, размаўляем з антраполагам Андрэем Ваз’янавым.

  • Чаму мы не заўважаем беларускую мову вакол сябе?
  • Для чаго патрэбныя беларускамоўныя ўказальнікі?
  • Дзе шукаць лакуны беларускамоўнасці ў горадзе?
  • У якіх гарадах размаўляць на адной мове, а пішуць – на іншай?
  • Чым дапаможа нам прыклад украінізацыі ўкраінскіх гарадоў?
  • Што мусіць адбыцца, каб беларус_кі пачалі размаўляць па-беларуску?

06.05.2023
00:34:11
Свеціць, але не грэе. Адкуль бярэцца электрычнасць у горадзе і што не так з атамнымі электрастанцыямі
У красавіку 2023 у Гродне раптам знікла электрычнасць. Знікла - і дала нам зразумець, як моцна мы ад яе залежым. Аказваецца, калі не працуюць тэрміналы, згасаюць светлафоры і заміраюць пасярод дарогі тралейбусы, гарадское жыццё блізкае да калапсу.

  • Адкуль у горадзе ў прынцыпе бярэцца электрычнасць?
  • Як яна можа знікнуць?
  • Чаму экаактывісты супраць таго, каб электрычнасць здабывалі на атамных станцыях?

Разбіраемся разам з экаактывісткай Ірынай Сухій, якая ачаляе антыядзерны накірунак у арганізацыі “Экадом”.

29.04.2023
00:47:45
Гарадскі актывізм: клумбы, Новы Свет і дзяржаўная служба

Гарадскі актывізм – тэма, у якой мы разбіраемся сумесна з Кацярынай – вядоўцай падкаста «Вясна прыйдзе» праваабарончай арганізацыі “Вясна” – і нашай ананімнай эксперткай. На жаль, у сучасных умовах мы можам размаўляць са спецыяліст_камі па гарадскім актывізме толькі на ўмовах ананімнасці.

Што такое гарадскі актывізм, хто ім займаецца і ці можа быць чыноўнік актывістам, слухайце ў гэтым выпуску падкаста “Утульны горад”.

  • Актывісты – гэта тыя, якія выходзяць з плакатамі?
  • Чаму рабіць клумбы ля пад’ездаў – гэта таксама актывізм?
  • Як раварысты пераўтвараюцца ў актывістаў?
  • Днём – выкладчыкі, ноччу – актывісты. Чаму менавіта гісторыкі заўсёды такія актыўныя?
  • Для чаго дамаўляцца з дзяржавай, калі займаешся актывізмам?
  • Што штурхае актывістаў станавіцца чыноўнікамі?

22.04.2023
01:00:49
Што такое фемінісцкая ўрбаністыка і чаго бракуе жанчынам?
Калі адбываюцца нейкія фемінісцкія акцыі, у каментарах у медыях часта ўзнікаюць тыя ж самыя фундаментальныя пытанні:

  • навошта патрэбны фемінізм;
  • ці не ўсіх правоў жанчыны ўжо дасягнулі;
  • чаго яшчэ бракуе гэтым феміністкам.

Насамрэч, жанчынам бракуе шмат чаго, але паколькі мы ў падкасце разбіраем урбаністычныя пытанні, то мусім разабрацца, чаго бракуе жанчынам менавіта ў гарадской прасторы.

Пагаварылі аб гэтым з гарадской сацыялагіняй і феміністкай Анастасіяй Галаўнёвай.


15.04.2023
00:50:57
Дваравыя чацікі, супольнасці і камунікацыя: як не пасварыцца і выжыць?
Дваравыя супольнасці і дваравы чацікі – два словазлучэнні якія, у шэрагу іншых, часта ўзгадаваліся ў 2020 годзе. Супольнасці сталі месцам грамадскіх аб’яднанняў, а чат – інструментам камунікацыі і кіравання ўсёй маштабнай грамадскай дзейнасцю. Феномен дваравых супольнасцей у тым, што стварыліся яны не на патрэбу рэвалюцыі, і ў чатах першапачаткова абмяркоўвалі не фальсіфікацыю выбараў і падрыхтоўку да пратэстаў. Ад пачатку жыхары навакольных дамоў проста хацелі зрабіць свой двор больш камфортным і прывабным для сябе, але ў выніку рух перарос у сапраўдную палітычную сілу. Чаму дваравыя супольнасці – гэта амаль што дэмакратычныя інстытуты, як адбываецца іх эвалюцыя, і як выжыць у пекле дваровага чата, расказвае спецыялістка па камунікацыі Лізавета Шалай.

  • КАТОСы, кааператывы і таварыствы ўласнікаў – што гэта такое, і чым адрозніваюцца?
  • Як аб’ядноўвацца ў краіне, дзе любое аб’яднанне прызнаецца экстрэмісцкім фармаваннем?
  • Навошта нам суседскія чацікі, і чаму яны пераўтвараюцца ў філіялы пекла на зямлі?
  • Як медыятар_кі могуць вырашыць ваш даўні дваравы канфлікт?
  • Дэбаты, выбары і змена ўлады: чаму дваравыя супольнасці – гэта мадэль дэмакратычнага грамадства?
  • Што рабіць, калі ваш старшыня кааператыву робіць шкодныя, на вашу думку, рэчы?

Што яшчэ паглядзець:

Цыкл анлайн-лекцый для развіцця дваровых прастор і дваровых супольнасцяў ад Менскай Урбаністычнай платформы (https://www.mienskurban.space/nashidvory)

Арганізацыя CreateCulture.group (https://createculture.group/)

Фэйсбук Лізаветы Шалай (https://www.facebook.com/liz.shalay/)


11.03.2023
00:34:23
Адкуль бяруцца заторы ў горадзе і што з імі рабіць

Заторы на гродзенскіх дарогах – звыклая зʼява. Мы назіраем іх зранку, калі ўсе спяшаюцца на працу, мы стаім у іх увечары, калі ўсе вяртаюцца дамоў. У заторах вінавацяць надворʼе, аварыі, супрацоўнікаў ДАІ і ландшафт. Чаму насамрэч гродзенцы рэгулярна доўгія хвіліны нудзяцца ў заторах? Пры чым тут Нёман і Ленінскі раён? Разбіраемся разам са спецыялісткай па паліталогіі і кіраванні Алінай Харысавай.

  • Адкуль бяруцца заторы ў горадзе?
  • У чым унікальнасць гродзенскага трафіку?
  • Навошта вам уласны аўтамабіль?
  • У тралейбусы ў раніцу не праціснуцца: ці гэта натуральная з’ява?
  • Ці стане затораў менш, калі пашырыць дарогі?
  • Што не так з гродзенскім грамадскім транспартам?
  • Як платныя паркоўкі вырашаюць праблему затораў?
  • Ці рэальна закрыць цэнтр для аўтамабіляў?

Інастаграм Аліны Харысавай: https://www.instagram.com/alinaharisov/

Праект «Яна/Ёй»: https://www.instagram.com/yana.joj/

Выпуск падкаста пра камфортны грамадскі транспарт: https://cozycity.mave.digital/ep-3



04.03.2023
00:50:09
Сабака бывае кусачым: гаворым пра жывёлаў у горадзе
З жывёламі ў горадзе мы сутыкаемся ў дзвюх сітуацыях: калі гэта хатнія жывёлы на шпацыры або калі гэта галодныя бадзяжныя жывёлы. Да першых у нас часцей за ўсё няма ніякіх прэтэнзій, а вось пра бадзяжных прынята лічыць, што яны разносяць хваробы, нападаюць на людзей і проста псуюць вуліцы сваім няшчасным выглядам. Аб тым, як хатнія жывёлы пераўтвараюцца ў бадзяжных, што трэба ўсім чацвераногім у нашых гарадах і хто насамрэч пераносіць хваробы, пагаварылі з Марыяй – эксперткай Менскай урбаністычнай платформы.


  • Адкуль у горадзе бяруцца бадзяжныя сабакі і каты?
  • Дзе па законе можна выгульваць сабак?
  • Хто мусіць плаціць падатак за жывёлу?
  • Дзе котка можа атрымаць пашпарт?
  • Чаму ў коткі больш шанцаў выжыць у горадзе, чым у сабакі?
  • Навошта сабака вашых суседзяў увесь час вые?
  • Што рабіць з бадзяжнымі жывёламі?
  • Ці праўда, што сабакі – галоўныя пераносчыкі шаленства?


25.02.2023
00:46:54
Хачу быць урбаніст_кай: ці патрэбна адукацыя, каб паляпшаць горад?
Некаторыя задумваюцца: ці можам мы таксама заняцца ўрбаністыкай, як героі «Утульнага горада»? Кароткі адказ: так! Шмат хто атрымлівае вышэйшую адукацыю ў гэтым кірунку: паступае на архітэктурную або ўрбаністычную спецыяльнасць. Аднак нават прыклад нашых запрошаных экспертаў паказвае, што ў гэтым няма неабходнасці. Некаторыя людзі становяцца гарадскімі актывістамі без дыплома.

Абмяркоўваем, як займацца ўрбаністыкай разам з архітэктаркай-урбаністкай Віялетай Масаловай.

  • Куды пайсці вучыцца ўрбаністыцы?
  • У чым адрозніваецца ўрбаністыка ад урбанізма?
  • Чым адрозніваецца архітэктурная адукацыя «у нас» і «у іх»?
  • Каб назвацца ўрбаніст_кай, трэба мець дыплом?
  • Што пачытаць пра ўрбаністыку?
  • Чаму варта адпісацца ад Варламава?

Карысныя спасылкі пра ўрбаністыку:

  • Узгаданы выпуск з урбаністкай Ілонай Эльяшэвіч (https://hrodna.life/2022/10/24/cozy-city-podcast-ep12/)
  • Менская ўрбаністычная платформа (https://www.mienskurban.space/)
  • Выдавецтва з кніжкамі пра ўрбаністыку (https://store.strelka.com/books)
  • Юцюб-канал урбаніста Андрэй Ялбаева (https://www.youtube.com/@yelbayev/videos)

18.02.2023
00:43:00
Чыста там, дзе не смецяць: куды з горада знікаюць адходы?
«Яны чыстыя» – кажуць пра беларускія гарады замежнікі. Насамрэч, у Гродне, напрыклад, даволі цяжка пабачыць шмат смецця недзе па-за сметніцамі. Аднак, чыя гэта заслуга? І якім коштам мы дасягаем той стэрыльнай чысціні ў нашых гарадах? Разбіраемся з урбаністам і экаактывістам Аляксеем Аўчыннікавым.

  • Чаму ў некаторых гарадах складана падтрымліваць чысціню, а ў некаторых – лягчэй?
  • Куды дзяецца смецце з гарадскіх сметніц?
  • У чым праблема палігонаў для смецця?
  • Навошта сартаваць смецце, калі ўсё збірае адна машына?
  • Што больш экалагічна: шкло ці пластык?
  • Куды падзець пратэрмінаваныя лекі і дзіравыя шкарпэткі?

Таксама тэме экалогіі прысвечаны 15 выпуск 1 сезона нашага падкаста: Цяплей, яшчэ цяплей: як горад і клімат уплываюць адзін на аднаго? (https://cozycity.mave.digital/ep-15)

11.02.2023
00:36:04
Дрэнная і добрая архітэктура. Як вызначыць, што ёсць што?
У папярэдніх выпусках мы разам з мастацтвазнаўцам Сцяпанам Стурэйкам шмат размаўлялі пра тое, як мусіць выглядаць добрая рэстаўрацыя. У выніку сышліся на тым, што ўсё залежыць ад грамадскага кансэнсусу, і тое, што гродзенцы бясконца спрачаюцца наконт аднаўлення чарговага будынка – гэта добра і правільна.

Яшчэ адна тэма, пра якую ўвесь час спрачаюцца гродзенцы – гэта прыгажосць тых ці іншых будынкаў. Ці існуюць нейкія аб’ектыўныя паказчыкі добрай архітэктуры, ці гэта выключна пытанне густу, разбіраемся разам з гродзенскай архітэктаркай Вiялетай Масаловай.

  • Чаму моладзь захапляецца савецкай архітэктурай, а старэйшыя людзі яе не любяць?
  • Сталінскі ампір VS Віленскае барока – хто пераможа?
  • Калі архітэктура зараджаецца без архітэктара?
  • Панэлькі – гэта прыгожа?
  • Ці бывае постмадэрнісцкая архітэктура прыгожай?
  • Дзе ў гродзенскіх мікрараёнах прыхаваліся сапраўдныя архітэктурныя шэдэўры?
  • Як звязаны гурт “Molchat doma” і беларуская архітэктурная спадчына?

У выпуску былі выкарыстаныя фрагменты з наступных відэа:

https://www.youtube.com/watch?v=gwqjYS5Lv9E ("Мы не устали". 200-тысячный марш в Минске. Канал Настоящее Время. Сюжеты)

https://www.youtube.com/watch?v=HR5zpFs7YpY (Молчат Дома (Molchat Doma) - Судно (Sudno). Канал TV-8-301)

https://www.youtube.com/watch?v=1vrEljMfXYo (John Denver - Take Me Home, Country Roads (Official Audio). Канал John Denver)

https://www.youtube.com/watch?v=DqCf4DKhnC8 (Sacerdotes Dei, benedicite • Presbyteral Ordination • RCAB 2017. Канал RJCCeciliaMusic)

https://www.youtube.com/watch?v=wzIpVaFtH9U (Фанфары. Канал Galina Malkova)

27.01.2023
00:39:38
«Месца бабы на кухні!» Як звязаныя горад і гендар?
Гендар – новае модна слова для азначэння панятка «пол» ці канструкт, які абумоўлівае нашыя ўзаемаадносіны з горадам? Гендарная даследчыца Таня Сяцко выступае за другі варыянт. Мы паразмаўлялі з Таняй пра ўзаемасувязь гарадскіх праблем і гендарных ідэнтычнасцяў; пра тое, як мы дзелім прасторы на мужчынскія і жаночыя; і пра тое, як гарадскі менеджмент можа перамагчы праблему гвалту над жанчынамі.


Што такое гендар?


  • Як гендар і горад уплываюць адно на адно?
  • Чаму да жанчын часцей заляцаюцца на вуліцах?
  • Навошта ля кожнага пад’езда ліхтар, калі і праз адзін бачна?
  • Ці ёсць зараз традыцыйна жаночыя і традыцыйна мужчынскія месцы ў горадзе?
  • Мужчыны і жанчыны маюць аднолькавыя магчымасці ў горадзе?


Таксама раім падпісацца на блізкі да нашай сённяшняй тэмы Telegram-канал "Тётя Ира разрешила": https://t.me/tetiaIra

20.01.2023
00:38:13
Габрэйская спадчына і беларускія гарады. Самая недаацэненая частка нашай культуры
Мы прывыклі думаць, што габрэі ў Беларусі – проста яшчэ адна са шматлікіх нацыянальных суполак, якія не моцна выдзяляюцца на агульным фоне нашай краіны. Насамрэч, такі этна-культурны ландшафт, дзе найвялікшую ролю ў краіне адыгрываюць менавіта беларусы, усталяваўся толькі ў апошнія 30-40 год. Сто год таму да 50% насельніцтва беларускіх гарадоў і мястэчак складалі менавіта габрэі. Не складана здагадацца, што менавіта габрэйская культура наклала вялізарны адбітак на сучасную беларускую гарадскую культуру. Але які менавіта адбітак? Разбіраемся разам з культурным антраполагам Сцяпанам Стурэйкам.

  • Што такое габрэйская спадчына?
  • Чыя гэта спадчына насамрэч?
  • Дзе шукаць фінансаванне на аднаўленне сінагог?
  • Як на сучасную беларускую культуру паўплывала культура габрэйская?
  • Чаму гродзенская сінагога такая папулярная сярод наведнікаў?
  • Ці абавязкова вучыць ідыш, каб адбудаваць сінагогу?
  • Навошта нам ізраільскія турысты?

13.01.2023
00:45:57
«Белыя Росы» і глабальны падзел працы. Як урбанізацыя ўплывае на грамадства?
Урбанізацыя – гэта працэс перамяшчэння насельніцтва з вёсак у гарады. Прынамсі, так напісана ў школьных падручніках. Аднак некаторыя даследчыкі маюць іншае меркаванне. Напрыклад госць у падкасце “Утульны горад” – Сяргея Любімаў – урбаніст і сацыёлаг. Аб тым, ці памірае беларускае вёска, чаму ўрбанізацыя – гэта не толькі пра гарады, і пры чым тут глабальны падзел працы пагаварылі з Сяргеем Любімавым.

  • Ці ўмірае беларуская вёска?
  • Чаму “Белыя Русы” ёсць па ўсім рэгіёне?
  • Што страцілі беларусы ў працэсе ўрбанізацыі?
  • Як ленінска-сталінскія падыходы да кіравання ўплываюць на нашыя гарады дагэтуль?
  • Якім чынам Еўрапейскі Саюз уплываў на беларускія гарады?
  • Як будуць выглядаць беларускія вёскі праз некалькі дзясяткаў год?
  • Хто насамрэч больш прагрэсіўны: горад ці вёска?

06.01.2023
00:49:07
Чуеш ці не? Што такое гарадскі саўндскейп
У горадзе нас кожную секунду атачае мноства гукаў. Нейкія з іх нам прыемныя, нейкія раздражняюць, на нейкія мы проста не звяртаем увагі. Гукавое асяроддзе нашых гарадоў ва ўрбаністыцы называюць саўндскейпам. Праз даследаванні саўндскейпа мы можам шмат сказаць пра тых людзей, якія жывуць у горадзе, пра іх адносіны адзін з адным, і пра тое, якія практыкі прыняты ў грамадстве. Аб гукавым асяроддзі Гродна і іншых беларускіх гарадоў мы пагаварылі з антраполагам, урбаністам і музыкантам Андрэем Вазьянавым.


  • Што навакольныя гукі кажуць пра нашы гарады?
  • Што не так з джынглам «Радыё Гродна»?
  • Навошта на вакзалах музыка?
  • Хто перашкаджае гараджанам спакойна спаць?
  • Як вырашаць канфлікты паміж гучнымі барамі і гараджанамі?
  • Якім чынам гукавое асяроддзе абумоўлівае нашыя паводзіны?
  • Што рабіць, калі вы жывяце побач з месцам канцэртаў Аляксандра Саладухі?
  • Дзе хавацца ад гукаў, якія вам не падабаюцца?
  • Як заканадаўства рэгулюе гарадское гукавое асяроддзе?


У выпуску выкарыстоўваюцца фрагменты з відэа:

Вильнюсский уличный музыкант - Vilnius street musician. Карыстальнік Mikita Ganjanovich

Вокзал. Мінскі чыгуначны вакзал. Карыстальнік Вольга М.

Французский аккордеон 🎼 Романтическая французская инструментальная музыка в кафе Парижа с видео в 4к. Карыстальнік Relaxing Music

Бяседа - Чарка на пасашок (Беларусь-1. 01.01.2019 00:53). Карыстальнік Виктор Гордич

Novy Byt - Uciekačy. Карыстальнік Novy Byt

"Прощание славянки". Карыстальнік Yura Matskin

Александр Солодуха - Здравствуй, чужая милая. Карыстальнік Александр Солодуха


У выпуску выкарыстоўваецца фрагмент песні “Районы Кварталы” гурта “Звери”.

29.12.2022
00:50:13
Дзед Мароз на квадрацыкле і чарка на пасашок: што не так з гарадскімі святамі ў Беларусі?
Напярэдадні Новага года супрацоўнікі культурных устаноў Гродна, як і іншых беларускіх гарадоў, рыхтуюць праграму, каб забаўляць нас у святочную ноч. Хаця сцэнары такіх мерапрыемстваў з года ў год мусяць быць рознымі, асноўныя складнікі застаюцца нязменнымі: канцэрт на плошчы, парад Дзедаў Марозаў і расейская эстрадная музыка. Ці ёсць іншыя спосабы арганізаваць гарадское свята? Разбіраемся на падставе гістарычных традыцый беларусаў і досведу сучасных менеджараў мерапрыемстваў.

  • Як святкавалі каляды нашыя продкі?
  • Якія святы адбываліся ў беларускіх гарадах стагоддзі таму?
  • Ці ставілі раней ялінку на плошчы?
  • Што такое калядны псеўдафальклор?
  • Хто адказвае за навагодні канцэрт на галоўнай плошчы?
  • Чаму там гучыць расейская эстрадная музыка?
  • Чаго бракуе сучасным гарадскім святам?
  • Як арганізаваць файную гарадскую імпрэзу?
  • Дамы культуры ці Арт-рэзідэнцыі?
  • Дзед Мароз ці Святы Мікалай?

У выпуску былі выкарыстаныя фрагменты з відэа:

Інструкцыя па калядаванні ад Сержука Доўгушава / Анлайн-Каляды з "Этна Традыцыяй"

Каляда прыйшла! Успамінаем калядныя традыцыі беларусаў / Мова нанова

Грунвальд 2010г. Кірмаш

Гимн Советского Союза,Gimn Sovetskogo Soyuza

Военный парад в Минске 1 мая 1946 года

Бяседа - Чарка на пасашок (Беларусь-1. 01.01.2019 00:53)

ŚWIĘTA NASZE W PRL - cz. II "Hej kolęda, hej" - film dokumentalny o Bożym Narodzeniu (1945 -1981)

Новогодний концерт-поздравление от Гродненского района

Новый год в Гродно

Как Гродно готовится встречать Новый год?

"Стары Ольса" - Песнь Монаршэ Вечнэму (2006)

21.12.2022
00:48:01
Цяплей, яшчэ цяплей: як горад і клімат уплываюць адзін на аднаго?
Пра парніковы эфект, глабальнае пацяпленне і вугляродныя выкіды ў апошнія гады кажуць шмат. Усе ведаюць пра шведскую экаактывістку Грэту Тунберг, якая заклікае сусветных лідараў тэрмінова прыняць меры, каб зменшыць наступствы змены клімату. Аднак не ўсе разумеюць, як нашае штодзённае жыццё ўплывае на навакольнае асяроддзе і наадварот - як глабальнае пацяпленне адбіваюцца на нашай штодзённасці. Аб тым, як беларускія гарады ўплываюць на клімат, і як клімат уплывае на беларускія гарады, пагаварылі з эксперткай у вобласці кліматычнай палітыкі, адаптацыі да зменаў клімату і развіцця гарадоў Марыяй Фалалеевай.

  • Як беларускія гарады ўплываюць на клімат?
  • Навошта сартаваць смецце і як гэта дапаможа барацьбе з глабальным пацяпленнем?
  • Ці не змова навукоўцаў гэта самае глабальнае пацяпленне?
  • Чаму сярэдняя гадавая тэмпература – не самы надзейны паказнік кліматычных зменаў?
  • Хто выкідае больш парніковых газаў: гродзенскі транспарт ці “Гродна Азот”?
  • Чаму кліматычныя змены – гэта палітычная тэма?
  • Камунальныя службы не спраўляцца з навадненнямі і снегападамі: хто вінны і што рабіць?
  • Чаму размывала гродзенскі мост?
  • Ці мае Грэта Тунберг рацыю?

16.12.2022
00:52:35
Горад і супольнасці: як гараджане дамаўляюцца паміж сабой
Беларускае грамадства ў апошнія гады не хоча чакаць, каб нехта прыйшоў і вырашыў усе праблемы, а бярэ ініцыятыву ва ўласныя рукі. Калі мы дазнаемся, што ў горадзе нешта змянілася праз бурлівую дзейнасць грамадзян, то кажам: «гэта зрабіла супольнасць». Але што такое супольнасць? Каго можна лічыць яе часткай, а каго – не? Што рабіць, калі людзі ўнутры супольнасці жадаюць для свайго горада рознага? Разбіраемся разам з менаджаркай культуры Наталляй Зданевіч.

  • Як паўстаюць канфлікты ў горадзе?
  • Чаму супольнасці востра рэагуюць на тое, што датычыцца гістарычных помнікаў?
  • Што павінна вырашаць гарадская адміністрацыя, а што – самі гараджане?
  • Чаго насамрэч хоча супольнасць?
  • Ці эфектыўныя сацыяльныя апытанні?
  • Навошта арганізоўваць грамадскае абмеркаванне?
  • Як прыцягнуць да грамадскага абмеркавання як мага больш людзей?
  • Што рабіць, калі паміж рознымі прадстаўнікамі супольнасці пачынаецца бойка?



30.10.2022
00:35:27
Горад мёртвых: як трэба даглядаць за гарадскімі могілкамі

Смерць – гэта тая тэма якую нам не хочацца абмяркоўваць лішні раз. Аднак ад часу да часу даводзіцца, бо гэта частка жыцця. Так і ў кантэксце ўрбаністыкі мы не можам ігнараваць тэму могілак, якія фізічна займаюць шмат гарадской прасторы і ад часу да часу становяцца аб’ектам гарадскіх спрэчак. Пра могілкі, іх разрастанне, магчымую гістарычную каштоўнасць і традыцыі пахавання пагаварылі з гісторыкам, даследчыкам тэмы смерці ў беларускай традыцыйнай культуры Сяргеем Грунтовым.


  • Калі могілкі сучаснага выгляду ўвогуле з’явіліся?
  • Як выглядалі могілкі ў 19 стагоддзі?
  • У чым унікальнасць гродзенскіх помнікаў?
  • Ці ёсць сэнс рабаваць склепы?
  • Што рабіць, калі могілкі займаюць усё больш гарадской прасторы?
  • Ці могуць могілкі мець культурную каштоўнасць?
  • Чаму гродзенскім могілкам пагражае небяспека?
  • Ці нармальна хаваць памерлых у тую ж магілу, дзе ўжо нехта пахаваны?
  • Чаму з могілкамі звязана столькі павер’яў і забабонаў?
  • Ці можна вырубаць дрэвы на могілках?


Карысныя спасылкі для дадатковага чытання:

  • Як знікаюць старыя могілкі ў Гродне. Топ-7 ракурсаў «да» і «пасля» - https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/mogilki/
  • Могілкі ці крэматорый? Як Гродна будзе хаваць сваіх памерлых - https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/mogilki-ci-krematoryiy/
  • «Вярнуць мястэчку карані». Як валанцёры аднаўляюць старыя іудзейскія і лютэранскія могілкі - https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/izabelin/
  • Добры прыклад для Гродна: як украінцы і палякі разам ратуюць Лычакаўскія могілкі Львова - https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/dobryi-pryiklad-dlya-grodna-yak-ukraintsyi-palyaki-razam-ratuyuts-lyichakauskiya-mogilki-lvova/
  • На могілках «Аўльс» трава зноў вырасла вышэй за магілы. Хто павінен сачыць за тэрыторыяй? - https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/2022/08/05/trava-auls/
  • У 90-х — крошка, зараз — граніт. Ці існуе «могілкавая мода» і колькі яна каштуе - https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/moda-na-pomniki/

23.10.2022
00:38:17
Куды падацца: што такое добрыя грамадскія прасторы
Разам з архітэктаркай і ўрбаністкай Ілонай Эльяшэвіч разбярэмся, як ацаніць якасць грамадскіх прастор, і якія ёсць танныя і простыя спосабы іх палепшыць.


  • Чым грамадскія прасторы адрозніваюцца ад гарадскіх?
  • Як выглядаюць якасныя грамадскія прасторы?
  • Якія ёсць чэк-лісты для ацэнкі прастор?
  • Колькі балаў атрымае Савецкая плошча ў Гродне?
  • Як палепшыць грамадскія прасторы, калі няма грошай?
  • Чаму не эфектыўна наўпрост пытаць гараджан, чаго ім не хапае ў грамадскіх прасторах?


Раім таксама чытаць пастаянную рубрыку "Гарадская прастора" на Hrodna.life: https://hrodna.life/metki/garadskaya-prastora/


Спасылка для тых, хто ў Беларусі і не мае VPN: https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/metki/garadskaya-prastora/

16.10.2022
00:38:08
Цячэ ручай, бяжыць ручай: як вызначыць якасць вады ў горадзе?
У гэтым выпуску з дапамогай прадстаўніцы арганізацыі «Зялёны тэлефон» Паліны Бурко паспрабавалі адказаць на пытанні:

  • Адкуль у кране бярэцца вада?
  • Ці высахне Нёман?
  • У якіх азёрах можна купацца, а на якія варта проста глядзець?
  • Як на стан вады ў рэках уплываюць… могілкі?
  • Чаму «цвітуць» вадаёмы?
  • Што будзе, калі адмовіцца ад фільтрацыі вады?
  • Чаму прадпрыемствы зліваюць прамысловую ваду ў рэкі?
  • Чым водарасці шкодныя для рыбак?
  • Купляць ваду ў краме ці набыць фільтр?
  • Якую небяспеку для вадаёмаў нясуць качкі і лебедзі?


Вельмі раім паглядзець наш лонгрыд пра якасць вады ў Гродне: https://hrodna.life/articles/vada-z-pad-krana/

Калі не адкрываецца або не маеце VPN, пераходзьце па гэтай спасылцы: https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/vada-z-pad-krana/

04.10.2022
00:34:36
Дзе гэта вуліца, дзе гэты дом: як мусяць называцца вуліцы ў беларускіх гарадах?
Разам з палітолагам Андрэем Казакевічам абмяркоўваем, як варта называць вуліцы ў нашых гарадах, і каму мы павінны ставіць помнікі.


  • Чаму ў кожным горадзе ёсць вуліца Савецкая, а вуліца Коласа – не ў кожным?
  • У чым праблема помнікаў Пушкіну?
  • Што рабіць са статуямі Леніна?
  • Брыкель, Рагачэўскі і Арджанікідзэ – хто ўсе гэтыя людзі?
  • Якую гістарычную назву вяртаць, калі гэтых назваў шмат?
  • Маркс, Дарвін і Гогаль – ці можна ўвогуле называць вуліцы ў гонар замежнікаў?


Пачытайце таксама, з якіх вуліц варта пачаць перайменаванне ў Гродне: https://hrodna.life/articles/pazbavitstsa-demanau-revalyutsyii-z-yakih-vulits-treba-pachats-peraymenavanne-u-grodne/


У падкасце выкарыстаны фрагменты песень «Районы Кварталы» гурта «Звери», «Частушки» гурта «Сектор газа», «Love hurts» гурта «Narareth», «Весна» гурта «Воплі Відоплясова».


26.09.2022
00:46:14
Горад з абмежаванымі магчымасцямі: як зрабіць гарады дасяжнымі для розных груп насельніцтва?
Разам з менеджаркай некамерцыйнай установы «ІншыЯ» Марынай Штраховай разбіраемся, што такое безбар’ернае асяроддзе і якім групам насельніцтва яно патрэбна.


  • Што такое інклюзія?
  • Якія бар’еры замінаюць перасоўвацца па горадзе?
  • Чаму бардзюры павінны трапіць ва ўрбаністычнае пекла?
  • Як падняцца ўгару, калі цяжка ісці па лесвіцы?
  • Якім чынам гендарныя стэрэатыпы абмяжоўваюць рух?
  • У якіх месцах павінны знаходзіцца шыльды са шрыфтам Брайля?
  • На якой мове маюць быць указальнікі?
  • Як замежнікі арыентуюцца ў грамадскім транспарце?


Прачытайце таксама, як у Гродне некалі абмяркоўвалі тэму інклюзіі: https://hrodna.life/articles/inklyuziia-v-grodno/

Даведайцеся, як вазочнік з Ліды Аляксандр Аўдзевіч працягнуў кругасветку: 

https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/audzevich-ukraina/

Мінздароўя зацвердзіў новыя патрабаванні па безбар'ернасці: https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/2022/07/28/normy-dlia-bassejnau/

Репортаж из Старого замка, который совсем недоступен для колясочников: https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/ru/articles/nepristupnyj-staryj-zamok/

Посмотрите, как волонтеры в инвалидных колясках протестировали городской общепит на доступность: https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/ru/articles/dostupnost-kafe/

11.09.2022
00:38:15
Катэджы, панэлькі і спальныя раёны – разбіраемся з гарадской забудовай
Разам з эксперткай з Мінскай урбаністычнай платформы разбіраемся, што такое гарадская забудова, адкуль узяліся нашыя спальныя раёны, і як палепшыць жыццё ў такіх раёнах.


  • Што не так са спальнымі раёнамі?
  • Чаму «хрушчоўкі» выглядаюць так дэпрэсіўна?
  • Чым адрозніваецца раённая забудова ад квартальнай?
  • Чаму прадпрымальнікі не імкнуцца рабіць кавярні ў спальных раёнах?
  • Каму патрэбныя гарадскія агароды?
  • Як раёны «гета» пераўтвараюцца ў хіпстарскія месцы?


Прайдзіце тэст і даведайцеся, ці зможаце вы адрозніць паміж сабой спальныя раёны Гродна.


Чытайце таксама на Hrodna.life:

  • Што зрабіць, каб «спальнікі» не спалі (расказала ўрбаністка Надзея Царанок)
  • Чаму спальныя раёны Гродна ўсе такія аднолькавыя?
  • Паглядзіце, як рос і змяняўся Гродна апошнія 20 гадоў


04.09.2022
00:35:51
Make Hrodna green again: як і навошта рабіць горад больш зялёным?
Разам з аператаркай праекту “Зялёны тэлефон” Палінай Бурко разбіраемся, як і навошта варта азеляняць нашыя гарады.


  • Навошта ў горадзе ўвогуле дрэвы?
  • Чаму азеляненне – гэта не толькі дрэвы, але і іншыя расліны?
  • Куды звярнуцца, каб пасадзіць дрэва ў сваім двары?
  • Ці варта ўвогуле касціь траву, і прычым тут кляшчы?
  • Чаму бабулі, якія вырошчваюць агуркі каля шматкватэрных дамоў, – класныя?
  • Ці можна лічыць парк Жылібера ўвогуле паркам?


Што яшчэ пачытаць па тэме: Пекла па-гродзенску. Як дрэвы маглі б уратаваць нас ад спёкі, але іх не хапае

Даведацца, якія планы па азеляненні ў Гродне: «Не засаживать город лесом, а благоустроить то, что есть». Как будут озеленять Гродно до 2030 года


28.08.2022
00:40:22
Кава на вынас: якіх рэстаранаў не хапае гродзенцам?

Трэнды ў развіцці грамадскага харчавання мяняюцца з надзвычайнай хуткасцю. Калісьці ў горадзе мы маглі паесці або ў даражэзных рэстаранах, або ў працоўных сталовых. Праз некаторы час з’явіліся намёты з піражкамі і кафетэрыі з растваральнай кавай. Зараз горад ахапілі ўтульныя кавярні, піцэрыі, гастра-бары і рэстараны хуткага харчавання. Як мяняюцца рэстарацыі і як гэтыя змены ўплываюць на грамадскае жыццё, разбіраемся разам са стваральнікамі інстаграм-праекта «grodno.est».


  • Чаму кавярні – болей не проста месцы для паесці?
  • Навошта патрэбныя гастрафэсты?
  • Якімі хітрыкамі рэстарацыі прыцягваюць спажыўцоў?
  • Чаму гродзенскія кавярні такія маленькія?
  • Каму патрэбныя кава без кафеіну і малако без лактозы?
  • Чаму для сустрэч з сябрамі, каханымі і калегамі мы абіраем розныя рэстараны?


А Андрэй жа яшчэ і вядучы нашага сяброўскага падкаста "Гаворыць Гродна"! Паслухайце яго абавязкова.


Дарэчы, прам зараз у Гродне рыхтуюцца да адкрыцця чатыры новыя рэстараны!

21.08.2022
00:35:48
Гуляемся са шрыфтамі: што такое гарадскі дызайн-код?
Разбіраемся разам з дызайнерам і ўрбаністам Віталём Богдзелем, навошта гораду ўласны дызайнер, чаму нам не падабаюцца рознакаляровыя шыльды, і чаму сметніцы са шляпамі не такія ўжо і благія.

  • Што такое брэнд горада?
  • Чым брэнд адрозніваецца ад дызайну?
  • Як распрацаваць гарадскі дызайн код?
  • Чаму варта мець аднолькавыя лавачкі ва ўсім горадзе?
  • Як звязаны горад Гродна і напой Ягермайстар?
  • Ці можна прымусіць Макдоналдс змяніць лагатып на карысць горада?

Калі вам спадабаўся падкаст, вы можаце падараваць аўтарам кубачак кавы :)

У выпуску выкарыстоўваецца песня «Районы-кварталы» гурта «Звери», песня «Coca-Cola. Адчуй гэта лета па-свойму!» гурта NAVIBAND і песня « Wonderful Dream (Holidays Are Coming)» у выкананні Melanie Thornton.

14.08.2022
00:47:18
Бачылі ноч, гулялі ўсю ноч: што адбываецца ў горадзе пасля захаду сонца?
Разам з антрапалогам і ўрбаністам Андрэем Ваз’янавым разбіраемся, хто не спіць у начным горадзе і якая інфраструктура патрэбная гараджанам у цёмны час сутак.

  • Хто працуе ноччу?
  • Як павінны асвятляцца дарогі?
  • Ці праўда ноччу здараецца болей злачынстваў?
  • Як звязаны цягнікі і гарадскія аўтобусы?
  • Якая карысць ад офісаў, калі супрацоўнікі спяць?
  • Ці сапраўды ноч цёмная і поўная жахаў у беларускіх гарадах?

Калі вы ўжо цікавіцеся тэмай начнога горада, то вось вам карысны матэрыял - поўны спіс начных крамаў Гродна.

У выпуску выкарыстаны фрагмент песні «Районы, кварталы» гурта «Звери».

07.08.2022
00:47:06
Трымайцеся за поручні: што такое зручны гарадскі транспарт?
Разам з антрапалогам і ўрбаністам Андрэем Ваз’янавым разбіраем складаныя транспартныя пытанні.


  • Чаму ў Гродне заўсёды перагружаныя тралейбусы?
  • Як зрабіць гарадскі транспарт акупляльным?
  • У чым небяспека электробусаў?
  • Ці эфектыўная рэклама ў аўтобусах?
  • Чаму маршрутчыкі слухаюць музыку так гучна?
  • Ці сапраўды трамвай – найлепшы сродак транспарту?


У выпуску выкарыстаны фрагмент песні «Районы, кварталы» гурта «Звери».

30.07.2022
00:48:07
Рэстаўраваць ці пакінуць у руінах: што рабіць з гарадской спадчынай?
Пра тое, што такое культурная спадчына, і як мы маем да яе ставіцца, размаўляем з доктарам гуманітарных навук Сцяпанам Стурэйкам.


• Што такое культурная спадчына?

• Як выглядае добрая рэстаўрацыя?

• Калі будынак лепей пакінуць у руінах?

• Чаму знішчылі Фару Вітаўта?

• Чаму рэстаўрацыя Старога замка выклікае так шмат дыскусій?

• Ці варта спрачацца пра аб’екты спадчыны ў сацыяльных сетках?

• Чаму спадчына – гэта не толькі фізічныя рэчы?

Болей пра альманах "Ctrl+S": https://dzh7f5h27xx9q.cloudfront.net/articles/ctrl-s-sturjejka/


Дарэчы, у нашых сяброў з Hrodna.life ёсць цэлая рубрыка "Спадчына" -і яна вельмі шырокая і змястоўная ;)


У выпуску выкарыстаны фрагмент песні «Районы, кварталы» гурта «Звери».


22.07.2022
00:37:14
Урбаністыка: як хіпстарскі панятак можа быць карысны для гродзенцаў?
Разам з гарадскім актывістам Віталём Богдзелем абмяркоўваем:

  • якія праблемы ёсць у сучасным Гродне ды іншых беларускіх гарадах,
  • чаму гродзенскія аўтобусы так рэдка ходзяць,
  • чым заняцца ў спальным раёне,
  • адкуль у горадзе заторы,
  • ці ёсць у Гродне добрыя грамадскія прасторы?

У выпуску выкарыстаны фрагмент песні «Районы, кварталы» гурта «Звери».

Калі вам спадабаўся падкаст, вы можаце падараваць аўтарам кубачак кавы :)

1x
Чэк-чэк, гэта ж плэер! Выбірай эпізод падкаста з каталога і пагналі.