5 беларускіх падкастаў пра мастацтва і яго гісторыю

Так проста і называецца падкаст ад вядомых 34mag і 34travel. Гэта падкаст пра выяўленчае мастацтва – то-бок пра карціны. Дарэчы, у беларускай мове мастацтва – гэта і ўся творчасць у шырокім сэнсе, і канкрэтна маляванне. Гісторыя беларускага мастацтва – менавіта пра развіццё малявання на беларускіх землях.

Падкаст пачынаецца з царкоўнага мастацтва – фрэсак і абразоў, а канчаецца сучасным постмадэрнізмам. Усяго ў падкасце 8 выпускаў, але ў плэйлісце на любой падкаст-пляцоўцы вы знойдзеце аж 16. Справа ў тым, што падкаст двухмоўны: кожная тэма раскрывалася на беларускай і расейскай мовах.

У «Гісторыі беларускага мастацтва» неймаверны саўнддызайн. Па ходу аповеду на фоне гучыць то арганная музыка, то класічныя партыі скрыпкі, то электронная музыка. Ад часу да часу ў апавяданні ўзнікаюць гукі крокаў па каменнай падлозе, іржанне каня і нават шэпт анёла. У выніку ўзнікае такое адчуванне прысутнасці, быццам ты бачыш тыя карціны на ўласныя вочы. 34mag і 34travel паказалі выдатны прыклад таго, што падкаст можа быць нават пра візуальныя рэчы.

Беларускія гарады і мястэчкі прасякнутыя габрэйскай культурай. Напрыканцы 19 стагоддзя да 50% насельніцтва беларускіх гарадоў складалі менавіта габрэі. Аднак Віцебск – гэта адзін з «найбольш габрэйскіх» гарадоў Беларусі, ні ў апошнюю чаргу дзякуючы габрэйскаму мастаку Марку Шагалу.

Менавіта пра Шагала, Віцебск, габрэйскую спадчыну ў Беларусі, ідыш-беларускі слоўнік і традыцыйную музыку беларускіх габрэяў распавядаецца ў падкасце «Тайрэ Віцебск». Падкаст зроблены ўрбаністычнай ініцыятывай «Добры горад», таму ў падкасце шмат не толькі мастацкай, але і ўрбаністычнай перспектывы.

Таму ўсім аматарам праекта пра габрэйскую спадчыну majsy.by, цікавым да ўрбаністыкі і жыхарам Віцебску вельмі раім паслухаць. Падкаст выдатна паказвае, як габрэйская культура ўплывала раней і працягвае ўплываць на гарадское асяроддзе проста зараз.

Анастасія Мацкевіч – прафесійная оперная спявачка – распавядае на роднай мове пра оперу так, што адразу хочацца набыць квіток на бліжэйшы спектакль.

Калі слухаеш прафесіянал_ку сваёй справы, закахан_ую ў тое, што ян_а робіць, лёгка заражаешся энтузіязмам і чамусьці таксама пачынаеш гэту справу любіць. Гэтая магія адбываецца і ў падкасце Насты Мацкевіч. Як кажа сама аўтарка падкаста, яна накіраваная на тых, хто аднойчы ў школьныя гады схадзілі ў оперу, нічога не зразумелі і расчараваліся ў гэтым відзе мастацтва. Вядома, калі падыходзіць да опернага мастацтва не ведаючы кантэкст, наўрад ці вы нешта зразумееце. На працягу 21 эпізода Наста тлумачыць што такое опера, як яна развівалася і аб чым насамрэч вядомыя спектаклі. Для таго, каб было зусім зразумела, Наста ўключае кавалкі з вядомых твораў і нават запісы ўласных канцэртаў.

Праз падкаст вы даведаецеся, як спрычынілася да развіцця опернага мастацтва жонка Моцарта, як маленькі горад Слонім стаў сталіцай беларускай оперы і чым выдатныя спевакі-кастраты.

Падкаст, які паказвае, што беларускі кінематограф жывы, жыве і будзе жыць.

«Паставілі. Знялі» – гэта пра гісторыю беларускага кіно і тэатра. Падкаст асвятляе самыя розныя тэмы: ад кінаклубаў у дзевяностыя да беларускіх дакументалак у шасцідзясятыя.

У першых пяці выпусках падкаста мы дазнаемся пра гісторыю тэатральнага мастацтва незалежнай Беларусі. Зазірнуць за заслону Купалаўскага тэатра, Беларускага дзяржаўнага тэатра лялек і Драматычнага тэатра Якуба Коласа дапамагаюць тэатральныя крытыкіні Людміла Грамыка і Ксенія Князева. Праз размовы дзвюх інтэлігентных адукаваных, але зусім не напышлівых і не нудных жанчын, мы дазнаемся пра ўнутраныя працэсы, якія адбываюцца ў беларускім тэатральным мастацтве апошнія 30 год. Акрамя таго, крытыкіні запрашаюць у якасці жывых сведак падзей вядомых рэжысёраў, якія на ўласныя вочы бачылі ўсю драму беларускіх тэатраў.

Падкаст працягваюць спецыялісткі па гісторыі кіно Марыя Касцюковіч і Ірына Дзям’янава. У выпусках пра дакументальнае кіно 60-70-х мы са здзіўленнем пачынаем дазнавацца, у чым мастацкая каштоўнасць дакументалак. Калі коратка, дзякуючы ім, мы можам дакладна назіраць лад жыцця людзей 50-60 год таму. Аднак, чым задаволіцца такім кароткім апісаннем, лепей паслухаць 6 – 11 выпускі падкаста.

Нядаўна ў «Паставілі. Знялі» пачаў выходзіць другі сезон. Першыя выпускі распавядаюць пра ігравое кіно – то-бок не дакументальныя, а мастацкія фільмы – якія ў савецкія часы зрабіў «Беларусьфільм». Спойлер: там не толькі чорна-белыя карціны пра вайну, але і разнастайныя таленавітыя творы, якія ўступаюць у дыялог з класікай сусветнага кіно.

Лятучы ўніверсітэт – гэта ініцыятыва па стварэнню руху вольнага мыслення ў Беларусі. Так кажуць пра сябе самі стваральнікі. Фактычна, Лятучы ўніверсітэт – гэта прастора нефармальнай адукацыі ў гуманітарных і прыродазнаўчых кірунках. Дзякуючы дзейнасці Лятучага ўніверсітэта, мы зараз можам пераглядзець лекцыі найлепшых беларускіх даследчыкаў проста на іх ютуб-канале, а таксама паслухаць у якасці падкастаў.

Лятучы ўніверсітэт зрабіў некалькі курсаў-лекцый пра гісторыю беларускага мастацтва.

Напрыклад, курс пра мастацкае аб’яднанне УНОВІС ад мастацтвазнаўцы Таццяны Катовіч. Праз курс вы даведаецеся пра ролю знакамітага Казіміра Малевіча ў беларускім мастацтве, пра авангардыстаў і тое, чаму чорны квадрат – гэта шэдэўр.

Ёсць яшчэ курс пра дакументальны тэатр ад даследчыцы тэатра Алены Мальчэўскай, якая распавядае аб тым, што такое гэты самы дакументальны тэатр, як тычыцца мастацтва антычнасці Беларусі і як тэатральныя дзеячы выкарыстоўваюць розныя прасторы па-за тэатрам.

У Лятучага ўніверсітэта ёсць нават курс пра гісторыю фатаграфіі, дзе беларускі фотамастак Сяргей Кажамякін расказвае пра старыя плёначныя фота і сучасныя здымкі на айфон.